Kamienie¶
Poniższe tabele przedstawiają właściwości kamieni oparte o ich zastosowanie i wykorzystanie zarówno w ezoteryce jak i bardziej konwencjonalnych dziedzinach nauki. Z tego powodu niektóre ze szkół oraz elementów mogą występować rzadziej, inne częściej. Zawarte poniżej informacje nie oznaczają też, że kamieni nie da się wykorzystać w inny sposób, wszystko zależy od pomysłowości gracza, poniższe informacje stanowią w większości jedynie wskazówkę, jak posługiwać się kamieniami, zwłaszcza w przypadku użytku na potrzeby alchemii, gdzie dane właściwości mogą zostać wykorzystane na nieskończoną ilość sposobów. Informacje poniżej stanowią zatem streszczenie tego, co przeczytamy o ich właściwościach między innymi na stronach traktujących o magii kamieni (ezoteryce), litoterapii i innych, które można zastosować w działaniach magicznych w świecie Nerthusa.
Poniższe tabele zakładają również, że każdy mag, zależnie od tego jak jest wprawiony, zna właściwości danych kamieni. Nie koliduje to jednak z umiejętnościami geologicznymi, ponieważ mag zna jedynie właściwości przyporządkowane do danego kamienia, bez wiedzy geologicznej nie zna jednak jego właściwości fizycznych, miejsc występowania i nie potrafiłby go wskazać mając wybów spośród podobnych kamieni. Chcąc więc wejść w posiadanie konkretnego kamienia musi zdać się na wiedzę i umiejętności geologa/jubilera.
Kamienie szlachetne¶
Nazwa | Element | SZCZEGÓLNIE POMOCNY W SZKOŁACH: | SŁABE/MOCNE STRONY | Siła | INFORMACJE DODATKOWE (Pomocne dla magów używających danego minerału) | INNE ZASTOSOWANIA (Poza magią i jubilerstwem) |
---|---|---|---|---|---|---|
Hematyt | Ziemia | Przywrócenie, Przemiana | Kamień nie lubi się z wodą zatem może być podatny na magię el. Wody, Kamień rozładowuje inne znajdujące się w pobliżu, uwaga zatem na magazyny/zaklęte minerały | 1 | Kamień wiązany z krwią, mogą zatem być szczególnie pomocne magom posługującym się nią w trakcie czarowania | Naturalny pigment (czerwony) |
Azuryt | Woda, duchy, równowaga | Poznanie, Ewokacja | - | 1 | Kamień pomaga w odzyskiwaniu równowagi, zatem może być pomocny przeciw el. Chaosu | Naturalny pigment (błękitny), surowiec alchemiczny |
Malachit | Elektryczność, równowaga, światło | Przywrócenie | Raczej słaby wybór na magazyn ze względu na kruchość | 1 | To samo co wyżej, pomocny przy rytuałach wymagających wyciszenia i medytacji, dobry kamień na talizmany ochronne | Naturalny pigment (zielony) |
Obsydian | Ogień, ziemia, mrok, chaos | Ewokacja, poznanie, zniszczenie | - | 1 | Dobry wybór przy konfrontacji z elementem równowagi, obsydian uwalnia energię, jednak zarówno pozytywną jak i negatywną | Groty strzał, rytualne noże |
Turkus | Powietrze, równowaga, plan astralny | Przywrócenie, Przemiana | Raczej słaby wybór na magazyn ze względu na kruchość | 1 | Dobry do rytuałów wymagających skupienia, kamień przynoszący szczęście w podróży zatem dobry dla magów korzystających z teleportacji | |
Cyrkon | Elektryczność, światło | Przemiana, zaklinanie | Im bardziej pozbawiony barwy, tym większa podatność na ciepło, a zatem głównie element ognia | 2 | Dobry materiał do zaklinania w nim czarów (może oprócz tych z elementem ognia) oraz do tworzenia magazynów, jednocześnie niestety jeden z łatwiejszych do zużycia/zniszczenia | |
Lazuryt (Lapis lazuli) | Woda, powietrze | Poznanie | Dobrze wpływa na niego element światła | 2 | Pomaga w koncentracji podczas rytuałów, wzmacnia zdolności poznaniowców, wyjątkowo dobrze przyjmuje próby zaklinania z wykorzystaniem el. Światła | Naturalny pigment (ultramaryna) |
Sodalit | Powietrze, psionika | - | Źle oddziałuje na niego element światła, jest kruchy, słaby materiał na magazyny, osłabia działanie el. elektryczności | 2 | Sodalit najlepiej trzymać z dala on światła zarówno magicznego jak i słonecznego. By cieszyć się jego właściwościami jak najdłużej, najlepiej trzymać go w zamknięciu. Słabo nadaje się zatem na biżuterię magiczną. Pomaga w starciu z elementem elektryczności | |
Peridot | Światło, ogień, kosmos, równowaga, duchy | Iluzja, Ewokacja(kontakty z duchami) | - | 2 | Pomocny w działaniu przeciwko magii mroku | |
Bursztyn | Ziemia, natura, czas | Odrzucenie | Źle działa na niego el. Światła, najlepiej izolować go od innych kamieni, ponieważ "wyciąga" energię | 3 | Najlepiej działa mając kontakt z ciałem użytkującego, zatem jest dobrym materiałem na biżuterię magiczną. Jednocześnie należy jednak uważać, by nie wystawiać go na zbyt mocne światło. Ze względu na zdolności "wyciągające", pomocny przy walce z klątwami | Wykorzystywany przy produkcji medykametów, nalewek, kadzideł, zapachów |
Koral | Woda, Natura | Odrzucenie | Źle działa na czary z wykorzystaniem el. Duchów, | 3 | Koral świetnie nadaje się do pomocy z odczynianiem klątw, do produkcji amuletów, biżuterii ochronnej, pomocny w starciu z el. Duchy, na takie byty działa odstraszająco | Wykorzystywany przy produkcji medykametów, składnik odtrutek |
Iolit | Powietrze, Światło, Kosmos | Iluzja | Bardzo dobrze znosi działanie el. Ognia | 3 | Pomocny w działaniach onejromantów oraz w dywinacji oraz przeciw czarom z wykorzystaniem el. Chaosu | Optyka, narzędzia do ustalania położenia słońca po zachodzie |
Nefryt | Elektryczność | Przywrócenie | - | 3 | Dobrze oddziałuje na niego element światła, zatem i zaklinanie z jego pomocą czarów z użyciem światła powinno dać dobre rezultaty | Alchemicy z jego pomocą próbowali stworzyć eliksir nieśmiertelności |
Spinel | Mrok, światło | Zniszczenie | Źle znosi kontakt z el. Ognia | 3 | Nadaje się dobrze do tworzenia magazynów energii, nie należy natomiast wystawiać go na działanie silnych temperatur gdyż to uszkadza kamień | |
Granat | Ogień, Duchy | Znizczenie, Ewokacja | Źle reaguje na element chaosu | 3 | Jako amulety i talizmany ochronne najlepsze rezultaty granat daje w połączeniu z żelazem, pomaga w przywoływaniu duchowych bytów | Wykorzystywany jako materiał ścierny oraz nieco rzadziej w medycynie w postaci proszku |
Jadeit | Światło, ziemia | Odrzucenie | Element ziemi działa pozytywnie na moc kamienia, ułatwia operowanie energią magiczną | 3 | Pomocny w obronie przed el. Elektryczności oraz klątwom, idealny do tworzenia amuletów, kamień wykazuje pełnię swoich możliwości przy kontakcie z ziemią | W alchemii do produkcji odtrutek |
Czaroit | Wszystko | Poznanie | W przypadku niedoświadczonego maga może przysparzać trudności w użyciu elementu chaosu | 3 | Wysoce pomocny dla onejromantów i magów posługujących się telepatią, osób zajmujących się dywinacją | |
Perła | Światło, kosmos | Zaklinanie | Ogień jako element i w naturalnej postaci działa na perły skrajnie destrukcyjnie- pękają, jako, że są stosunkowo miękkie, o wiele łatwiej jest je zniszczyć "gołą ręką" | 5 | Najlepsze rezultaty w zaklinaniu pereł uzyskuje się w otoczeniu światła księżyca | W medycynie jako proszek, tak samo w alchemii |
Czarna perła | Mrok, kosmos | Zaklinanie, zniszczenie | Jak wyżej | 5 | Jak wyżej | Jak wyżej |
Akwamaryn | Woda, powietrze, Kosmos, Równowaga | Poznanie, Iluzja | Wpływ el. Ognia nie jest wskazany, zmienia właściwości kamienia | 5 | Kamień pomocny dla onejromantów, magów poznania oraz zajmujących się dywinacją | |
Topaz | Światło, Ogień, Plan astralny | Przemiana(teleportacja) | Element światła wzmacnia możliwości kamienia, źle działa na niego el. Chaosu | 5 | Kamień pomocny dla onejromantów | |
Szmaragd | Powietrze, natura | Odrzucenie, zaklinanie | Niewskazany dla osób władających mrokiem i chaosem, może zakłócać rzucane przez nich czary, dobrze zaś oddziałuje na niego el. Światła, najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 5 | Jest to kamień mający właściwości tłumiące "złą" energię, zatem pomocny będzie przy wszelkich zaklęciach odrzucenia, amuletach przeciw klątwom, talizmanach, przeciw czarom wykorzystującym chaos i mrok, zwykle utożsamianymi ze złą energią. Działając w parze z rubinem wyraźnie wykazuje silniejsze właściwości | Wyrób leczniczych nalewek |
Rubin | Ogień, światło | Przywrócenie, Ewokacja | Dobrze wpływa na niego element światła, najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 5 | Rubin, wręcz instynktownie kojarzony z krwią jest pomocny we wszelkich działaniach łączących moce przywrócenia i ewokacji | Narzędzia wysoce odporne na ogień |
Diament | Wszystko | Uniwersalny | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 5 | Uniwersalny |
Kwarce¶
Nazwa | Element | SZCZEGÓLNIE POMOCNY W SZKOŁACH: | SŁABE/MOCNE STRONY | Siła | INFORMACJE DODATKOWE (Pomocne dla magów używających danego minerału) | INNE ZASTOSOWANIA (Poza magią i jubilerstwem) |
---|---|---|---|---|---|---|
Kryształ górski | Wszystkie oprócz mroku i chaosu | Przywrócenie, Ewokacja, Odrzucenie, Zaklinanie, Przywrócenie | Dobrze wpływają na niego el. Światła i wody | 1 | Wykazuje najsilniejsze spośród wszystkich kamieni działanie oczyszczające, toteż wysoce pomocny magom odrzucenia, pomocny w odczynianiu klątw, przeciw magii z wykorzystaniem el. Mroku, wzmacnia inne kamienie w pobliżu, kamień najłatwiejszy w użytku przy zaklinaniu, pomocny dla onejromantów | Optyka, rękodzieło, rytualne naczynia/noże, odporny na działania kwasów i zasad, rzadko trafiają się kamienie warte oszlifowania, lepiej prezentują się jako naturalne słupki, |
Cytryn (Kwarc Żółty) | Elektryczność, światło | Przemiana, odrzucenie | Przy odrzuceniu kamień pomocny jest tylko w szczególnych przypadkach | 1 | Pomocny przy przekazywaniu energii, zmienia właściwości energii, magom odrzucenia przyda się jedynie w działaniu przeciw klątwom i czarom z wykorzystaniem chaosu i mroku, przy czym sam kamień nie pochłania energii, a jedynie ją transformuje z negatywnej w pozytywną | Kamień chętnie wybierany przez osoby ze świata biznesu |
Jaspis (możne go zaliczyć też do chalcedonów) | Każdy, zależnie od koloru kamienia | Przemiana, odrzucenie, zaklinanie | Przy odrzuceniu jest doskonałym wyborem, ponieważ ma właściwości pochłaniające energię | 1 | Poprawia uzyskanie równowagi i skupienia, zatem dobrze jest go wykorzystywać przy bardziej skomplikowanych czarach i rytuałach, doskonały kamień na amulety, szczególnie dla żołnierzy i włodarzy | Czasami stosowany do wyrobu różnych przedmiotów rytualnych i użytkowych |
Morion (nieprzejrzysty kwarc dymny) | Mrok | Ewokacja, poznanie, zniszczenie, przemiana | Źle działa na niego el. Światła, wystawiony na jego oddziaływanie jaśnieje i traci właściwości | 1 | Kamień szczególnie pomocny w praktykach nekromanckich i kontakcie z duchami oraz przy pracy nad przemianą energii magicznej, KONIECZNIE odseparować go od innych kamieni, musi przebywać osobno | Szkła do okularów przyciemniających, butelki na cenne substancje, broszki z morionem używano jako symbolu żałoby po utracie bliskiej osoby, z drugiej strony chętnie noszony przez mężczyzn gdyż wierzono, że przyciąga uwagę płci pięknej |
Galbit różowy | Światło | ? | ? | 1 | ? | ? |
Ametyst | Ziemia | Odrzucenie, przywrócenie | Skuteczny w kontakcie z magami władającymi chaosem, użyty przy czarach skierowanych w nich może osłabiać ich zdolności w zakresie tego elementu | 1 | Jeden z bardziej uniwersalnych kamieni, pomaga w osiągnięciu koncentracji, ewokatorom/magom odrzucenia pomaga w odsyłaniu w zaświaty istot duchowych, niezalecany magom korzystającym z el. Chaosu, ponieważ tłumi tę naturę ich działań magicznych | W alchemii między innymi do produkcji środków pomagających w walce z nałogami, szczególnie zapobiegających zatruciu alkoholem i upijaniu się, do produkcji środków osłabiających popęd seksualny |
Prazjolit (Kwarc zielony) | Powietrze, światło | Przywrócenie | - | 2 | - | Stosowany jako składnik nalewek leczniczych |
Chalcedony¶
Nazwa | Element | SZCZEGÓLNIE POMOCNY W SZKOŁACH: | SŁABE/MOCNE STRONY | Siła | INFORMACJE DODATKOWE (Pomocne dla magów używających danego minerału) | INNE ZASTOSOWANIA (Poza magią i jubilerstwem) |
---|---|---|---|---|---|---|
Chalcedon | Woda, powietrze, równowaga | Uniwersalny | - | 2 | Działa ochronnie przy korzystaniu z żywiołu wody, może łagodzić skutki przeciążenia magicznego w przypadku używania tego elementu | W alchemii do produkcji środków na wzmocnienie po porodzie, zarówno dla ludzi i zwierząt, stosowany również do wyrobu narzędzi i pieczęci |
Onyks | Mrok, ogień | Iluzja | Pomocny w działaniach przeciw el. Chaosu | 2 | Reguluje przepływ energii magicznej, przez co może być pomocny przy wszelkich skomplikowanych zaklęciach i rytuałach, wymagających sporego nakładu czasu, katalizator energii magicznej | Bardzo łatwy do podrobienia przez alchemików, w tym celu wybarwia się agat |
Chryzopraz | Światło, natura, równowaga, ziemia | Przemiana, przywrócenie | Jako kamień utożsamiany z życiem, pomocny w starciu z magią nekromancji, zniszczenia, dobrze działa na niego światło księżyca | 2 | Najbardziej pomocny przy działaniach z użyciem elementu ziemi, połączonego ze szkołą przemiany lub przywrócenia. | W alchemii do wszelkich dekoktów wzmagających wzrost roślinności, poprawiających płodność |
Heliotrop | Ziemia, Światło | Przemiana, przywrócenie | Pomocny przy działaniu magią przywrócenia, szczególnie w przypadku leczenia ran | 2 | Pomocny w stanach przeciążenia magicznego, pozwala załagodzić jego skutki, tak samo jak hematyt jest to kamień powiązany z krwią, zatem może być pomocny magom używającym jej podczas czarowania | W alchemii/medycynie do produkcji środków pomocnych w przypadku sporej utraty krwi lub chorób z nią związanych |
Agat | Zależnie od barwy | - | Źle działa na niego el. ognia, wystawianie go na długi czas jego działania może zmienić jego właściwości | 2 | - | Produkcja materiałów ściernych, pieczęci, w alchemii przy produkcji środków przeciwbólowych, łagodzących ukąszenia, poprawiających płodność |
Karneol (Krwawnik) | Ogień | Przywrócenie | Źle działa na niego el. Światła, wystawianie go na długi czas jego działania może zmienić jego właściwości, pomocny przy działaniu magią przywrócenia, szczególnie w przypadku leczenia ran | 2 | Kamień pomocny w starciu z gwałtownymi energiami, chaosem, zniszczeniem, tak samo jak hematyt i heliotrop ma związek z krwią, więc może być pomocny magom używającym jej | Często stosowany do wyrobu pieczęci, w alchemi do środków poprawiających płodność, przyspieszających gojenie ran, uśmierzających ból |
Turmaliny¶
Wszystkie ich rodzaje mają podobne właściwości.
Nazwa | Element | SZCZEGÓLNIE POMOCNY W SZKOŁACH: | SŁABE/MOCNE STRONY | Siła | INFORMACJE DODATKOWE (Pomocne dla magów używających danego minerału) | INNE ZASTOSOWANIA (Poza magią i jubilerstwem) |
---|---|---|---|---|---|---|
Achroit | Powietrze, elektryczność | Odrzucenie | Stabilizuje energię magiczną, przez co raczej niepolecany magom, których energia magiczna ma naturę chaotyczną | 3 | Najlepiej służy jako kamień wspomagający działanie innych kamieni, dobry materiał na talizmany ochronne, pomocny w przeciwdziałaniu klątwom, stabilizuje energię podczas skomplikowanych rytuałów | Możliwe zastosowanie w optyce |
Rubelit | Ogień, elektryczność | Przywrócenie, odrzucenie | Stabilizuje energię magiczną, przez co raczej niepolecany magom, których energia magiczna ma naturę chaotyczną | 3 | Dobry materiał na talizmany ochronne, pomocny w przeciwdziałaniu klątwom, stabilizuje energię podczas skomplikowanych rytuałów | W alchemii i medycynie. Do produkcji środków na choroby weneryczne. |
Drawit | Ziemia, elektryczność | Przemiana, odrzucenie | Stabilizuje energię magiczną, przez co raczej niepolecany magom, których energia magiczna ma naturę chaotyczną | 3 | Dobry materiał na talizmany ochronne, najsilniejsze spośród wszystkich rodzajów turmalinów działanie ochronne, pomocny w przeciwdziałaniu klątwom, stabilizuje energię podczas skomplikowanych rytuałów, chroni przed wysysaniem energii | |
Indigolit | Woda, elektryczność | Odrzucenie, poznanie | Stabilizuje energię magiczną, przez co raczej niepolecany magom, których energia magiczna ma naturę chaotyczną | 3 | Dobry materiał na talizmany ochronne, pomocny w przeciwdziałaniu klątwom, stabilizuje energię podczas skomplikowanych rytuałów, kamień pomocny onejromantom | |
Verdelit | Elektryczność, natura | Odrzucenie, Przywrócenie | Stabilizuje energię magiczną, przez co raczej niepolecany magom, których energia magiczna ma naturę chaotyczną | 3 | Dobry materiał na talizmany ochronne, pomocny w przeciwdziałaniu klątwom, stanowi dobry materiał na magazyny energii | |
Szerlit | Mrok, elektryczność | Odrzucenie | Stabilizuje energię magiczną, przez co raczej niepolecany magom, których energia magiczna ma naturę chaotyczną | 3 | Dobry materiał na talizmany ochronne, ma działanie porównywalne do drawitu, pomocny w przeciwdziałaniu klątwom, stabilizuje energię podczas skomplikowanych rytuałów | |
Artanit | Światło | ? | ? | 3 | ? |
Szafiry¶
Tak samo jak turmaliny, poszczególne rodzaje mają podobne właściwości.
Nazwa | Element | SZCZEGÓLNIE POMOCNY W SZKOŁACH: | SŁABE/MOCNE STRONY | Siła | INFORMACJE DODATKOWE (Pomocne dla magów używających danego minerału) | INNE ZASTOSOWANIA (Poza magią i jubilerstwem) |
---|---|---|---|---|---|---|
Hiacynt | Ogień | Przywrócenie, odrzucenie | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 4 | Doskonały talizman, kamień pomocny przy czarach przeciw el. Elektryczności, pomocny magom przywrócenia przy zniszczeniach niespowodowanych przedmiotami metalowymi | Kamień stosowany do produkcji silnych środków odtruwających, w medycynie w postaci proszków zmieszanych z ziołami |
Leukoszafir | Powietrze | Uniwersalny | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 4 | Uniwersalny | |
Szafir magnorski | Woda | Uniwersalny | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 4 | Uniwersalny | |
Krwista gwiazda | Światło | Uniwersalny | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 4 | Uniwersalny | |
Żółty szafir | Elektryczność | Uniwersalny | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 4 | Uniwersalny | |
Czarny szafir | Mrok | Uniwersalny | Najlepiej nie przechowywać z innymi kamieniami. Z racji twardości może prowadzić do niechcianych uszkodzeń tychże i utraty ich mocy | 4 | Uniwersalny |
Pozostałe¶
Nazwa | Element | SZCZEGÓLNIE POMOCNY W SZKOŁACH: | SŁABE/MOCNE STRONY | Siła | INFORMACJE DODATKOWE (Pomocne dla magów używających danego minerału) | INNE ZASTOSOWANIA (Poza magią i jubilerstwem) |
---|---|---|---|---|---|---|
Selenit | Światło, Kosmos, Równowaga | Poznanie | Słabo nadaje się na magazyn z powodu niskiej twardości, źle oddziałuje na niego element wody | 1 | Kamień szczególnie pomocny onejromantom, dobrze znosi zaklinanie światłem, źle działania z el. Wody, pomocny przeciw el. Chaosu | Optyka, stosowany czasami do wyrobu specjalnych szyb okiennych |
Kamień księżycowy | Równowaga, Światło, Woda | Poznanie, Przywrócenie | Kamień bardzo dobrze współpracuje z elementem światła więc i z czarami z jego wykorzystaniem. Paradoksalnie działają one lepiej w nocy, gdy księżyc widoczny jest na niebie. | 2 | Kamień pomaga w odzyskiwaniu równowagi, pomocny przy rytuałach wymagających wyciszenia i medytacji, dobry kamień na talizmany ochronne. Kamień przydatny onejromantom gdyż uchodzi za "strażnika snów". Może być pomocny magom przywrócenia zwłaszcza w działaniach na organizmach żywych, zabiegach polegających na odmładzaniu. Z racji swojego powiązania ze światłem księżyca przypisuje mu się szczególnie skuteczne działanie w przypadku osób płci żeńskiej (fazy księzyca-cykle i te sprawy) | Odznacza się srebrzysto-perłową lub srebrzysto-niebiesko-perłową poświatą, przypominającą światło księżyca (adularyzacja). |
Argurodyt (German) | Elektryczność | Wszystkie | Rezonator magiczny | 4 | Raczej nieużyteczny w zaklinaniu z wykorzystaniem el. wody i powietrza | Odporny na działanie kwasów |
Amurantyn | Ogień | Zniszczenie | Źle działa na niego el. Wody i kriomancja | 4 | Może służyć jako katalizator energii dla magów używających ognia, unikać kontaktu z el. Wody i lodem | |
Opal szlachetny | Wszystkie | Iluzja | Dobrze działa na nie el. Wody i dobrze z nim współpracują, są wtedy mniej podatne na pękanie (jak na tak cenne kamienie, są dość podatne na uszkodzenia), najlepiej zachować ostrożność w kontakcie z el. Ognia, skłonne do pęknięć | 5 | Stanowi katalizator dla energii magicznej niezależnie od sposobu jej wykorzystania z powodu swojej uniwesalności | |
Meteoryt | Wszystkie, jednak w szczególności kosmos | Wszystkie | Uniwersalny | 5 | Uniwersalny |